Weerstand tegen Verandering: Identificeren, Begrijpen, Begeleiden en Overwinnen.
“Waarom veranderen? We hebben altijd zo gewerkt! Dit nieuwe ding zal niet werken!” Dit is een reactie die elk bedrijf kan verwachten bij het implementeren van een verandering in strategie en organisatie. Onvermijdelijk zijn er sceptici, ontevredenheid en weerstand. Dit is normaal omdat verandering angst veroorzaakt; het verandert de realiteit en verstoort vertrouwde referentiepunten. Er zijn echter uitstekende instrumenten om verandering te begeleiden en effectief door te voeren via leren. Laten we er nader naar kijken:
In de vroege jaren 1990 stond Kodak voor een cruciale tactische keuze: wel of niet overstappen op digitale fotografie. Toen het bedrijf eindelijk besloot de overstap te maken, was het te laat. In 2012 vroeg Kodak faillissement aan. Voorbeelden zoals deze zijn overvloedig aanwezig.
Werken in een bedrijf dat morgen wil floreren met behulp van gereedschappen van gisteren is een vergissing. In de 21e eeuw is verandering de norm, niet langer de uitzondering. In een turbulente, competitieve, geglobaliseerde en door communicatie gedomineerde omgeving heeft een bedrijf een Zwitsers zakmes nodig dat is uitgerust met flexibiliteit, zelfbestuur, voortdurende leercapaciteit en aanpassingsvermogen om te gedijen.
Om de levensduur te waarborgen, moet een bedrijf in staat zijn zich aan te passen aan veranderingen in zijn omgeving. Dit is de essentie van de evolutionaire theorie van economische verandering die sinds het baanbrekende werk van Nelson en Winter in 1982 is ontwikkeld.
Het Apenstelling Theorema
Primaatdieren zijn geen fan van verandering, en mensen zijn primaatdieren. Het “Apenstelling Theorema” is een gedachte-experiment dat vaak illustreert dat de bedrijfscultuur zelf vaak inertie en weerstand tegen verandering creëert. Dit theorema kristalliseert een operationele absurditeit die niet begrepen wordt maar universeel geaccepteerd en eindeloos herhaald wordt door alle werknemers totdat iemand eindelijk besluit te innoveren en de inertie te doorbreken.
Stel je twintig apen voor die kwijlen over een banaan die aan het plafond hangt, boven een ladder. Wanneer de eerste aap de ladder beklimt om de banaan te pakken, wordt zijn gezelschap getrakteerd op een koude douche. Snel zullen de apen om de onaangename koude douche te vermijden onderaan de ladder blijven. Ze geven de banaan op en zullen zelfs agressief optreden tegen iedereen die de groep durft uit te dagen.
Langzaamaan worden alle apen vervangen door dieren die nooit de koude douche hebben meegemaakt. Toch zullen ze blijven vermijden naar de banaan te gaan, zelfs als ze geen idee hebben waarom ze zo handelen: “Zo gaat het nu eenmaal, dat is alles.” De moraal: aangeleerde gedragingen zijn diepgeworteld en moeilijk te veranderen.
Hoe het Idee van Verandering te Waarderen?
Wanneer een bedrijf zijn zwakke punten, sterke punten en behoeften heeft geïdentificeerd, ontwikkelt het scenario’s om zijn energieën en talenten beter te mobiliseren. Soms houdt verandering in dat er een nieuwe machine of een nieuw IT-systeem wordt aangeschaft. Andere keren kan het een verschuiving in de commerciële koers betekenen. Hoe dan ook, de visionaire leider moet onderhandelen, conflicten ontmijnen en geruststellen. Terwijl een abrupt opgelegd nieuw systeem kan mislukken, zal een strategie die de menselijke factor waardeert, een winnende zet zijn. Om weerstand tegen verandering te verminderen, is de keuze van woorden cruciaal. Ondersteund door een stuurgroep moet het leiderschap vier belangrijke punten benadrukken en transparant communiceren:
- Geruststellen: De verandering zal zowel voor werknemers als voor het bedrijf gunstig zijn.
- Begeleiden: De verandering zal niet al te complex zijn en wordt ondersteund door empathische begeleiding.
- Respecteren: De verandering zal rekening houden met de ervaring en waarden van iedereen.
- Luisteren: De verandering zal geleidelijk verlopen en kan worden aangepast.
Tegen Weerstand: Leren
Leren en innovatie zijn de sleutels tot succes en overleving in de economie van de 21e eeuw. Maar voordat er wordt geleerd, is er al bestaande kennis. Twijfel over iemands capaciteiten, angst voor het onbekende of het gevoel alles al te weten, vormen de muur tegen verandering. Om nog maar te zwijgen van de angst: “Wat gebeurt er als ik niet kan veranderen?” Stress, boosheid door extra inspanning of gewijzigde schema’s, zelftwijfel, herhaaldelijk ziekteverzuim, verminderde productiviteit en desinteresse zijn reacties van werknemers bij bedrijfsveranderingen.
Hoe dit aan te pakken? Gregory Bateson, een belangrijke figuur in de Palo Alto School, bood een sleutel om weerstand tegen verandering te bestrijden: voortdurend leren, “ja” zeggen tegen nieuwheid. Doorlopende training houdt in dat men leert starre gedragingen te overwinnen en flexibiliteit, openheid en creativiteit te bevorderen. Het gaat erom iemands eigen gebreken of tekortkomingen en die van anderen te zien als kansen om te groeien.
Dus, hoewel het comfortabel is om vast te houden aan wat altijd is gedaan, kan een verfrissende en verrassende bries zeker wonderen verrichten.
Klaar, Set, Ga: Verandering!
